ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

ชื่อสมุนไพร	เสลดพังพอนตัวผู้
ชื่ออื่นๆ	เสลดพังพอนตัวผู้ พิมเสนต้น(ภาคกลาง) ชองระอา ทองระอา ลิ้นงูเห่า
ชื่อวิทยาศาสตร์	Barleria lupulina Lindl.
ชื่อพ้อง
ชื่อวงศ์	Acanthaceae

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้พุ่ม สูงประมาณ 1-2 เมตร แตกกิ่งก้านสาขามาก ต้นสีน้ำตาลอมเขียว ตามข้อของลำต้นและโคนก้านใบมีหนามแหลมคมสีน้ำตาลข้อละ 2 คู่ กิ่งและก้านมีสีน้ำตาลแดง ใบเป็นใบเดี่ยว ออกตรงข้ามกันเป็นคู่ ใบรูปรียาว กว้าง 2.5 เซนติเมตร ยาว 5-7 เซนติเมตร โคนใบสอบ ขอบใบเรียบ ปลายใบแหลม ผิวใบเกลี้ยง พื้นใบมีสีเขียวเข้มและมัน เส้นใบและก้านมีสีแดง ก้านใบสั้น ยาวประมาณ 5 มิลลิเมตร และโคนก้านมีหนามแหลมหนึ่งคู่ สีม่วงชี้ลง ดอกออกเป็นช่อตั้ง ออกที่ปลายยอด ช่อยาวประมาณ 3-9 เซนติเมตร ช่อดอกอ่อนมองเห็นใบประดับรูปกลมรีขนาด 1-2 เซนติเมตร หุ้มดอกไว้ภายใน ใบประดับขนาดใหญ่เรียงกันเป็นรูปทรงกระบอกสีน้ำตาลแดง ปลายใบมีสีม่วง เมื่อดอกโตเต็มที่ จะโผล่เลยกลีบประดับออกมา โคนกลีบดอกติดกันเป็นหลอดสีเหลือง ปลายแยกเป็น 2 ปาก ปากบนมีกลีบมนขนาดใหญ่มี 4 กลีบ กลีบล่างมี 1 กลีบเล็กกว่า กลีบดอกร่วงง่าย ผลเป็นฝักรูปไข่ ภายในผลมีเมล็ด 2-4 เมล็ด

ลักษณะวิสัย

เปลือกลำต้น

ใบ

ใบ และ ช่อดอก

ช่อดอก

ดอก

สรรพคุณ
ตำรายาไทย ใช้ ใบ มีรสจืดเย็น แก้โรคเริม งูสวัด (โดยใช้ใบสดครั้งละ 1 กำมือ ตำให้ละเอียดแทรกพิมเสนเล็กน้อย นำมาทา หรือนำผสมสุราแล้วพอกบ่อยๆ บริเวณที่เป็น) หรือตำกับสุรา คั้นเอาน้ำดื่ม เอากากพอก แก้ฝีที่ฝ่ามือ แก้ลมพิษ แก้พิษงูกัด แก้ไฟลามทุ่ง แก้แผลกลาย หรือนำใบสด 2-10 ใบ ขยี้หรือตำให้แหลก นำมาทาหรือพอก แก้พิษแมลงสัตว์กัดต่อย แผลฟกช้ำจากการกระทบกระแทก แผลมีเลือดออก ราก มีรสจืดเย็น ฝนกับสุราดื่ม ทาแก้พิษงู แมลงสัตว์กัดต่อย ถอนพิษตะขาบ แมลงป่อง

ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
การทดลองในสัตว์พบว่าใบมีฤทธิ์ลดอาการอักเสบ

ตัวอย่างพรรณไม้แห้ง : phar.ubu.ac.th/herb-thaiherbarium/

เสลดพังพอนตัวผู้

เสลดพังพอนตัวผู้