ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

ชื่อสมุนไพร	กำจัด
ชื่ออื่นๆ	ผักมาด (สกลนคร) หมากแคว่น (เหนือ) แคนโข่ง (กาฬสินธุ์) มะนาวป่า (สกลนคร) ละมาด พริกหอม พริกม้า (กลาง) มะข่วง หมักข่วง กำจัดต้น
ชื่อวิทยาศาสตร์	Zanthoxylum rhetsa (Roxb.) DC.
ชื่อพ้อง	Zanthoxylum limonella
ชื่อวงศ์	Rutaceae

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้ยืนต้นเนื้ออ่อน ขนาดกลาง ผลัดใบ สูงได้ถึง 20 เมตร เนื้อไม้มีแก่น ลำต้นส่วนยอดมีหนามแหลมคม ใบดกหนา ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ก้านใบสีแดง ใบยาวรีปลายใบแหลม ขอบใบเรียบเป็นคลื่นเล็กน้อย ใบอ่อนและใบแก่สีน้ำตาลแดง ดอกออกเป็นช่อตามซอกใบใกล้ยอด ผลสุกสีแดง แตกเมื่อแห้ง เส้นผ่านศูนย์กลาง 6-7 มิลลิเมตร เมล็ดทรงกลมขนาดเล็ก สีดำเป็นมัน พบขึ้นในป่าดงดิบ และป่าดิบแล้ง ไม่พบในป่าโคก ป่าโปร่ง ยอดอ่อนใช้รับประทานเป็นผักสด ผลแก่ใช้ตำน้ำพริก มีรสมันหอม เมล็ดแก่มีกลิ่นหอม ใช้คั่วตำน้ำพริก เรียกว่า น้ำพริกลูกระมาดและใช้ปรุงกับลาบ หรือเครื่องแกง เป็นเครื่องเทศ พบตามป่าเบญจพรรณทั่วไป ออกดอกราวเดือนธันวาคมถึงมกราคม ติดผลราวเดือนมกราคมถึงมีนาคม

ลักษณะวิสัย

ลำต้น

ยอดอ่อน

ใบ

ผล และ เมล็ด

สรรพคุณ
ตำรายาไทย ใช้ ผลแก่ ทุบห่อผ้าประคบแผลพุพอง หรือตำชงน้ำร้อนดื่มแก้ท้องอืดเฟ้อ แก้น้ำกัดเท้า เมล็ด รสเผ็ดสุขุมหอม มีกลิ่นหอม แก้ลมวิงเวียน บำรุงโลหิต บำรุงหัวใจ ขับลมในลำไส้ ขับปัสสาวะ บำรุงธาตุ ถอนพิษฟกบวม แก้หนองใน ใบ รสเผ็ด แก้รำมะนาด แก้ปวดฟัน รากและเนื้อไม้ รสร้อนขื่น ขับลมในลำไส้ แก้ลมเบื้องบน หน้ามืด ตาลาย วิงเวียน ขับระดู

กำจัด

กำจัด