สิรินธรวัลลี

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
             ไม้เถาเนื้อแข็ง ยาว 10-20 เมตร กิ่งอ่อนมีขนสีน้ำตาลแดง กิ่งแก่เกลี้ยง ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่ถึงเกือบกลม กว้าง 4-17 เซนติเมตร ยาว 5-18 เซนติเมตร ปลายใบแหลมและแยกเป็น 2 พู เว้าลึกเกือบถึงโคนใบ ฐานใบเว้ารูปหัวใจ ปลายใบพูมน ขอบใบเรียบ ผิวใบด้านบนเกลี้ยง ด้านล่างมีขนเล็กน้อย มีขนมากบริเวณเส้นกลางใบ แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง ผิวใบด้านบนเขียวเข้มเป็นมัน หูใบเป็นเส้นม้วนโค้ง เส้นใบข้างละ 9-11 เส้น ออกจากโคนใบ โค้งจากขอบไปยังปลายใบ ก้านใบยาว 2-6.5 เซนติเมตร ดอก สีน้ำตาลแดง ออกเป็นช่อกระจุกซ้อนที่ปลายกิ่ง แต่ละช่อมีดอกจำนวนมาก มีขนสีน้ำตาลแดง ช่อดอกยาวได้ถึง 15 เซนติเมตร ดอกตูมรูปรี ยาวประมาณ 5 มิลลิเมตร ดอกย่อยบานกว้างประมาณ 1 เซนติเมตร มีใบประดับ 2 ใบ รูปใบหอก ด้านนอกมีขน ด้านในเกลี้ยง ก้านดอกยาว 1.5-2 เซนติเมตร มีขนสั้นนุ่ม กลีบเลี้ยงมี 5 กลีบ โคนเชื่อมกันปลายแยก ยาวประมาณ 6 มิลลิเมตร กว้างประมาณ 3 มิลลิเมตร ผิวนอกมีขนหนาแน่น กลีบดอกสีเหลืองอมส้มถึงแดง มี 5 กลีบ รูปใบหอกแคบ กว้าง 3-6 มิลลิเมตร ยาว 9-13 มิลลิเมตร ด้านนอกมีขนสีน้ำตาลแดงหนาแน่น กลีบดอกแยกกัน เกสรเพศผู้สมบูรณ์ 3 อัน ก้านชูอับเรณูยาว 12-15 มม. อับเรณูรูปขอบขนาน กว้าง 1 มม. ยาว 3 มม. เมื่อแก่แตกตามยาว เกสรเพศผู้เป็นหมัน 2 อัน รูปสามเหลี่ยม ขนาดเล็กมาก เกสรเพศเมียมีรังไข่เหนือวงกลีบ ยาว 7-11 มม. รังไข่และก้านเกสรตัวเมียมีขนหนาแน่น รังไข่ ยาว 7-10 มม. มีก้านสั้น ฐานดอกรูปหลอดถึงรูปกรวยแคบ ยาว 1-1.6 เซนติเมตร มีขน ผล เป็นฝักแบน รูปขอบขนาน กว้าง 3-4 เซนติเมตร ยาว 15-18 เซนติเมตร มีขนสีน้ำตาลแดงปกคลุมหนาแน่น กลีบเลี้ยงติดแน่นที่โคนฝัก เมล็ด 5-7 เมล็ด สีน้ำตาลดำ รูปกลมแบนขนาดเล็ก เส้นผ่านศูนย์กลาง 1.5-22 เซนติเมตร เป็นพืชถิ่นเดียว และหายากของประเทศไทย พบตามป่าดิบแล้ง ป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน ออกดอกช่วงเดือนพฤษภาคมถึงสิงหาคม

ลักษณะวิัสัย

ลำต้น

ใบ

ดอก และ ใบ

ดอก

สรรพคุณ    
              ตำรายาไทย เนื้อไม้ ใช้รักษาอาการประดงที่เกิดจากระบบ โลหิตในร่างกายชนิดต่างๆ รวมเรียกว่า ประดงทั้งสามสิบสองประการ อาการโดยรวมคือเป็นเม็ด ผื่นคัน ปวดแสบปวดร้อน แก้น้ำเหลืองเสีย แก้ลมพิษ หรือภูมิแพ้ต่างๆ
              ตำรายาพื้นบ้านมุกดาหาร ใช้ แก้โรคประดง บำรุงกำลัง 

ข้อมูลเครื่องยา : phar.ubu.ac.th/herb-thaicrudedrug/

ตัวอย่างพรรณไม้แห้ง : phar.ubu.ac.th/herb-thaiherbarium/