กาฝากก่อ
ชื่อสมุนไพร | กาฝากก่อ |
ชื่ออื่นๆ | กาฝากไม้มังตาล (ชุมพร) กาฝากพญามหาปราบ |
ชื่อวิทยาศาสตร์ | Helixanthera parasitica Lour. |
ชื่อพ้อง | Helicia parasitica (Lour.) Pers., Leucobotrys adpressa Tiegh., Loranthus adpressus (Tiegh.) Lecomte, Loranthus pentapetalus |
ชื่อวงศ์ | Loranthaceae |
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้พุ่มประเภทกาฝาก เป็นพืชเบียนเกาะอาศัยแย่งอาหารจากต้นไม้อื่น ยาวได้ถึง 1.5 เมตร ลำต้นแตกกิ่งก้านมาก กิ่งก้านมักห้อยลง กิ่งอ่อนค่อนข้างกลม ต้นเกลี้ยง ยกเว้นช่อดอกและดอกเมื่ออ่อนมีขน ต่อมาขนจะค่อย ๆ หลุดร่วงไปจนเกลี้ยง ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามหรือเกือบตรงข้าม รูปไข่แกมใบหอกหรือรูปไข่ กว้าง 2-5 เซนติเมตร ยาว 5-12 เซนติเมตร ผิวใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน ผิวใบเป็นมันวาวหรือหม่นทั้งสองด้าน ปลายใบเรียวแหลม โคนใบกลมมน ขอบเรียบ เส้นกลางใบและเส้นใบเห็นชัดทั้งสองด้าน ก้านใบยาว 5-20 มิลลิเมตร ดอกช่อกระจะ รูปทรงกระบอก ออกที่ซอกใบ ยาว 10-15 เซนติเมตร ก้านดอกย่อยยาว 1-2 มิลลิเมตร ดอกย่อยจำนวนมาก 40-60 ดอก เรียงชิดกันรอบแกนเป็นกระจุก ๆ สีแดงเข้ม เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 5 มิลลิเมตร หลุดร่วงง่าย กลีบดอกรูปขอบขนานแคบๆ 5 กลีบ ยาว 4-9 มิลลิเมตร โค้งกลับ โคนกลีบเชื่อมติดกัน รูปกระบอง ปลายมน สีแดง ผิวด้านนอกและผิวด้านในมีขนกำมะหยี่ ก้านช่อดอกมีขนสั้น หรือเป็นขุยสีน้ำตาล ใบประดับรูปไข่หรือรูปสามเหลี่ยม ยาว 0.7-1.5 มิลลิเมตร ปลายแหลมหรือมน กลีบเลี้ยงเชื่อมกันเป็นหลอด ปลายตัด ยาว 0.3-0.7 มิลลิเมตร ขอบเรียบกางออก เกสรเพศผู้มี 4 อัน ติดกับกลีบแบบตรงข้ามกลีบ อับเรณูยาว 1-2.5 มิลลิเมตร ปลายมน เกสรเพศเมีย มีรังไข่เกลี้ยงอยู่ใต้วงกลีบ ก้านเกสรเพศเมียยาว 3-5 มิลลิเมตร โคนเป็นเหลี่ยม ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่มกลม ผลสด รูปทรงรี หรือรูปไข่กลับ ขนาด 6 x 4 มิลลิเมตร มีเมล็ดเดียว ผลสีเหลือง เมื่อแก่เปลี่ยนเป็นสีดำ เมล็ดมียางเหนียวหุ้ม ออกดอกราวเดือนมกราคมถึงกรกฎาคม ติดผลราวเดือนพฤษภาคมถึงสิงหาคม พบบริเวณป่าชื้น ป่าโปร่ง และตามสวน ที่สูงกว่าระดับน้ำทะเลจนถึง 2,000 เมตร
ลักษณะวิสัย
ลำต้น
ช่อดอก และ ใบ
ช่อดอก และ ใบ
ดอก
ดอก
ผล
สรรพคุณ
ยาพื้นบ้านอีสานใช้ ทั้งต้น ผสมกาฝากชนิดอื่น ๆ รวม 32 ชนิด ต้มน้ำดื่มแก้โรคตับโต
ตำรายาไทย ใบ นำมาต้มน้ำ กินแก้ปวดกระเพาะอาหาร
องค์ประกอบทางเคมี
ใบพบ ethyl gallate, gallic acid, quercitrin, 5,7,3',4'-tetrahydroxyflavan
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
สารสกัดน้ำจากต้น มีฤทธิ์ยับยั้งการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งตับในหลอดทดลอง ที่ระดับความเป็นพิษต่ำ, มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ
ตัวอย่างพรรณไม้แห้ง : phar.ubu.ac.th/herb-thaiherbarium/