กระเจี๊ยบแดง

คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

กระเจี๊ยบแดง

ชื่อเครื่องยา กระเจี๊ยบแดง
ชื่ออื่นๆของเครื่องยา กระเจี๊ยบเปรี้ยว
ได้จาก ใบประดับ และกลีบเลี้ยง
ชื่อพืชที่ให้เครื่องยา กระเจี๊ยบแดง
ชื่ออื่น (ของพืชที่ให้เครื่องยา) กระเจี๊ยบ กระเจี๊ยบเปรี้ยว ส้มพอเหมาะ ส้มเก็งเค็ง ส้มปู ส้มพอดี แกงแดง ส้มตะเลงเครง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Hibiscus sabdariffa L.
ชื่อพ้อง
ชื่อวงศ์ Malvaceae

ลักษณะภายนอกของเครื่องยา:

           กลีบเลี้ยงติดกันเป็นรูปถ้วย ยาว 1-1.5 เซนติเมตร เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 6 เซนติเมตร ปลายแยกเป็นแฉก คล้ายเฟือง ประมาณ 8-12 แฉก แผ่ขยายติดกัน หักง่าย มีสีแดงอมม่วง หนา เมื่อสดฉ่ำน้ำ มีรสเปรี้ยว

 

เครื่องยากระเจี๊ยบแดง

เครื่องยากระเจี๊ยบแดง

 

เครื่องยากระเจี๊ยบแดง

 

เครื่องยากระเจี๊ยบแดง

 

ลักษณะทางกายภาพและเคมีที่ดี:

       ปริมาณความชื้นไม่เกิน 12% น้ำหนักต่อน้ำหนัก  ปริมาณสิ่งแปลกปลอมไม่เกิน 2% น้ำหนักต่อน้ำหนัก   ปริมาณเถ้ารวมไม่เกิน 10% น้ำหนักต่อน้ำหนัก   ปริมาณเถ้าที่ไม่ละลายในกรด ไม่เกิน 1.5% น้ำหนักต่อน้ำหนัก   ปริมาณสารสกัดเอทานอล ไม่น้อยกว่า 7% น้ำหนักต่อน้ำหนัก   สารสกัดน้ำ ไม่น้อยกว่า 45% น้ำหนักต่อน้ำหนัก ปริมาณกรด (acid content) ไม่น้อยกว่า 12% น้ำหนักต่อน้ำหนัก (โดยคำนวณเทียบกับกรด citric acid)

 

สรรพคุณ:

           ตำรายาไทย: กลีบเลี้ยงมีรสเปรี้ยว แก้อาการขัดเบา แก้เสมหะ ขับน้ำดี ลดไข้ แก้ไอ ขับนิ่วในไต นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ แก้อ่อนเพลีย บำรุงธาตุ แก้กระหายน้ำ รักษาไตพิการ ขับเมือกมันให้ลงสู่ทวารหนัก ละลายไขมันในเลือด

          ตำรายาโบราณ: ใช้ทั้งต้นใส่หม้อต้มน้ำ 3 ส่วน เคี่ยวไฟให้งวดเหลือ 1 ส่วน ผสมกับน้ำผึ้งกึ่งหนึ่ง รับประทานวันละ 3 เวลา หรือจะรับประทานน้ำยาเปล่าๆก็ได้จนหมดน้ำยานั้น  เป็นยาฆ่าพยาธิตัวจี๊ด

 

รูปแบบและขนาดวิธีใช้ยา:

           ขับปัสสาวะ ใช้สมุนไพรแห้ง บดเป็นผง 3 กรัม (หรือ 1 ช้อนชา) ชงกับน้ำเดือด 1 ถ้วยแก้ว ดื่มวันละ 3 ครั้ง นาน 7 วัน หรือจนกว่าอาการจะหาย

 

องค์ประกอบทางเคมี:

           มีสาร Anthocyanin และกรดอินทรีย์หลายตัว เช่น citric acid, mallic acid, tartaric acid, vitamin c ทำให้ปัสสาวะมีฤทธิ์เป็นกรด

 

การศึกษาทางเภสัชวิทยา:

           ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ยับยั้งเชื้อราอะฟลาทอกซิน ไวรัสเริม ลดความดันโลหิต ยับยั้งเนื้องอก ลดอาการบวม เป็นยาระบาย ขับน้ำดี ขับปัสสาวะ ขับกรดยูริก คลายกล้ามเนื้อเรียบ ลดไข้และลดความเจ็บปวด ปกป้องตับ

           ฤทธิ์ระงับปวด สารสกัด ethanol ขนาด 800 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ป้อนหนูถีบจักร สามารถลดจำนวนครั้งของการบิดยืดตัวเมื่อถูกกระตุ้นด้วยกรดอะซีติก

           ฤทธิ์ลดไข้ สารสกัด ethanol และน้ำ ในขนาด 200-800  มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม มีฤทธิ์ลดไข้ที่เกิดจากการเหนี่ยวนำด้วยยีสต์ในหนูขาว

 

การศึกษาทางคลินิก:

           ลดความดันโลหิต ยับยั้งเชื้อแบคทีเรียในทางเดินปัสสาวะ ทำให้ผู้ป่วยโรคนิ่วในท่อไต ถ่ายปัสสาวะสะดวกขึ้น ผู้ป่วยกระเพาะปัสสาวะอักเสบมีอาการปวดแสบเวลาปัสสาวะน้อยลง

 

การศึกษาทางพิษวิทยา:

           ไม่มีข้อมูล


 

ค้นหาข้อมูลพืชที่ให้เครื่องยา: phar.ubu.ac.th/herb-phargarden/

จำนวนครั้งที่มีการอ้างอิงหน้าเว็บไซต์นี้: 25
เกี่ยวกับระบบ:

ระบบนี้ถูกพัฒนาต่อยอดมาจาก ระบบฐานข้อมูลสมุนไพรทั้ง 4 ฐาน โดยผู้พัฒนาได้ดำเนินการสร้างหน้า UX/UI ขึ้นมาใหม่ทั้งหมด เพื่อให้เป็นรูปแบบเดียวกันกับเว็บไซต์ของคณะเภสัชศาสตร์ มอบ. แต่ยังคงใช้ฐานข้อมูล Database ของฐานข้อมูลสมุนไพรทั้ง 4 ฐานเดิมอยู่