ชะลูดช่อสั้น

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
             ไม้พุ่มรอเลื้อยหรือไม้เถาเนื้อแข็งขนาดเล็ก มีน้ำยางขาว สูงได้ถึง 4 เมตร เปลือกต้นและกิ่งก้านสีเทา มีรูอากาศมาก กิ่งอ่อนมีขนละเอียด กิ่งแก่เกลี้ยง ใบเดี่ยว เรียงเป็นวงรอบข้อ ข้อละ 3-4 ใบ ใบหนาแน่นช่วงบนของกิ่ง รูปวงรีแกมขอบขนาน รูปใบหอกกลับ หรือรูปใบหอก กว้าง 1-4 เซนติเมตร ยาว 5-10 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ขอบใบเป็นคลื่น ผิวใบเรียบเป็นมัน เนื้อใบค่อนข้างหนาเหนียว บริเวณท้องใบมองเห็นเส้นใบข้างไม่ชัดเจน ก้านใบยาว 2-4 มิลลิเมตร เกลี้ยงหรือมีขนนุ่ม ดอกช่อกระจุก ออกที่ซอกใบ ขนาด 0.5-1 เซนติเมตร ดอกย่อยหลายดอก ขนาดเล็ก กลีบดอกมี 5 กลีบ กลีบดอกสีขาว เชื่อมติดกันเป็นหลอดยาว โคนหลอดสีเหลืองแกมส้ม มีกลิ่นหอม กลีบเลี้ยงมี 5 กลีบ รูปวงรีแคบ สีเขียวอมเหลือง ขนาด 2.5 มิลลิเมตร ที่ส่วนปลายกลีบมีขนประปราย ผลสด รูปขอบขนาน คอดเป็นข้อ ๆ ตามเมล็ด  2-3 ข้อ แต่ละข้อยาว 7.5 มิลลิเมตร ผลอ่อนสีเขียว เมื่อสุกเปลี่ยนเป็นสีม่วงดำ มี 1-3 เมล็ด พบตามป่าเต็งรัง ป่าโปร่งป่าละเมาะ ที่ระดับความสูง 500-1,500 เมตร ออกดอกและติดผลช่วงเดือน มีนาคมถึงกรกฎาคม

ลักษณะวิัสัย

เถา

ใบ

ดอก

ดอก

ผลอ่อน

ผลแก่

สรรพคุณ    
              ตำรายาไทย เปลือกเถา รสหอมเย็น ขับผายลม แก้ปวดในท้อง เถาและกิ่งก้าน เอามาทุบ ปอกเปลือกดำออกทิ้ง และลอกเอาแต่เนื้อที่หุ้มแก่นแล้วผึ่งลมไว้ให้แห้งเป็นสีขาวมีกลิ่นหอมฉุนมาก ใช้เนื้อต้นชะลูดนี้ ต้มเอาน้ำปรุงบุหรี่ให้มีกลิ่นหอมชวนสูบ และทำเป็นผง ปรุงเป็นเครื่องหอมอื่นๆ เช่น ธูปหอม น้ำอบ น้ำปรุง เป็นต้น ใบและผล แก้ไข้ร้อนใน กระสับกระส่าย แก้สะอึก แก้ดีพิการ แก้คุดทะราด ดอก รสขม แก้พิษไข้เพ้อคลั่ง แก้สะอึก แก้ดีพิการ แก้ลม ราก แก้ลม แก้พิษเสมหะ แก้พิษไข้ เนื้อต้น แก้ลม บำรุงหัวใจ ขับผายลม แก้ปวดมวนท้อง และไซ้ท้อง
            ยาพื้นบ้านอีสานใช้ ลำต้น ต้มน้ำดื่ม แก้เหน็บชา แก้ตกขาว เข้ายาแก้กระษัยเส้น แก้ปวดเมื่อยจากการทำงานหนัก
            ยาสมุนไพรพื้นบ้านจังหวัดอุบลราชธานี ใช้ รากและเถา ต้มน้ำดื่ม ช่วยบำรุงหัวใจ เปลือกต้น มีกลิ่นหอม ใช้ทำธูป

ข้อมูลเครื่องยา : phar.ubu.ac.th/herb-thaicrudedrug/