ฐานข้อมูลเครื่องยาไทย

ใบแห้งของ C. angustifolia มีสีเขียวอมน้ำตาล ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ใบย่อยรูปวงรี หรือรูปใบหอก กว้าง 1.0-1.5 ซม.ยาว 2.5-5.0 ซม. มีขอบใบเรียบ ปลายและโคนใบแหลม

ผลค่อนข้างกลม ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 3-7 ซม. ผิวขรุขระมีจุกที่หัวและท้ายของผล ผลสดเปลือกฉ่ำน้ำ มีต่อมน้ำมันมาก

ใบเป็นใบประกอบ แต่ลดรูปเหลือใบย่อยเพียงใบเดียว แต่ดูเหมือนมีสองใบต่อกัน ใบสดสีเขียวเข้ม หลังใบเป็นมัน

ลำต้นเป็นสี่เหลี่ยม ใบเดี่ยว ก้านใบยาว 3-10 มิลลิเมตร แผ่นใบรูปไข่หรือรูปรี กว้าง 1-4 เซนติเมตร ยาว 2-12 เซนติเมตร โคนใบแหลม ปลายใบแหลมมาก ขอบใบหยักตื้นหรือเรียบ ผิวด้านบนสีเข้มกว่าด้านใต้ใบ

เหง้ามีเปลือกนอกสีน้ำตาลแกมเหลือง เนื้อในสีเหลืองแกมเขียว เหง้าสดฉ่ำน้ำ รสฝาด ขื่น เอียน ร้อนซ่า มีกลิ่นเฉพาะ

เปลือกเถาเรียบ เถารูปสี่เหลี่ยมเป็นครีบ เป็นข้อๆต่อกัน เห็นข้อปล้องชัดเจน ลักษณะเป็นปล้องๆ ตรงข้อเล็กรัดตัวลง แต่ละข้อยาวประมาณ 6-10 เซนติเมตร บางข้ออาจมีรากออกมาด้วย

เปลือกลำต้นเรียบ สีน้ำตาลครีมอ่อน หรือเทาอ่อน อาจแตกเป็นรอยตื้นๆเล็กน้อย หรือเป็นสะเก็ดสี่เหลี่ยม

พิมเสนเป็นเกล็ดเล็กๆ สีขาวขุ่น เนื้อแน่นกว่าการบูร ระเหิดได้ช้ากว่าการบูร ติดไฟให้แสงจ้าและมีควันมาก ไม่มีขี้เถ้า

ดอก มีกลีบเลี้ยงสีน้ำตาล 8 กลีบ เรียง 2 ชั้น ชั้นละ 4 กลีบ กลีบดอกมี 24 แฉก เรียง 2 ชั้น ชั้นนอก ปลายชี้ออกในระดับเดียวกันเป็นรูปดาว ชั้นใน ปลายกลีบโค้งเข้าหากัน

พริกไทยล่อนได้จากผลสุกของของพริกไทยเมื่อผลสุกแล้วจะเก็บเอามาใส่รวมกันไว้ในกระสอบ แช่น้ำไว้

ผลรูปกลม ผลแห้งมีผิวสีดำ ผิวนอกหยาบ มีรอยย่น ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางราว 4-6 มม. เปลือกนอกสีน้ำตาลเข้มออกดำ มีรอยย่นคล้ายร่างแห

รากแทงออกจากเหง้าใต้ดิน รูปแคบยาว ออกเป็นกระจุก รากฝอยแห้ง ขนาดกว้างราว 8 มม.ความยาว 120 ซม. เส้นรอบวง 0.4-5 ซม. สีน้ำตาลเทา รากมีกลิ่นหอมร้อน

เนื้อไม้สีเหลืองส้ม แก่นมีสีแดง ถูกอากาศนานเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล เสี้ยนตรง เนื้อแข็งละเอียด แก่นที่มีสีแดงเข้ม รสขมหวาน เรียกว่าฝางเสน

ผลเป็นกลีบโดยรอบ ทำให้มองเห็นเป็นรูปดาว มี 5-13 พู แต่ที่พบมากมักเป็น 8 พู ผลแห้งมีกลีบหนาแข็ง สีน้ำตาลเข้ม เมล็ดรูปไข่ แบนสีน้ำตาลเรียบ

ใบรูปขอบขนาน รูปวงรีแกมขอบขนาน รูปไข่หรือรูปใบหอก ใบลู่ลง ใบรียาว กว้าง 5-10 เซนติเมตร ยาว 9-30 เซนติเมตร โคนใบและปลายใบแหลมหรือมน ขอบใบจักเป็นซี่ฟันไม่สม่ำเสมอ

ไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ชอบขึ้นในธารน้ำไหลผ่าน สูงได้ถึง 5 เมตร บริเวณปลายยอดมีขนสั้นนุ่มชัดเจน

มีเหง้าสั้น ขนาดเล็ก เหง้าหลักทรงกลม สีน้ำตาล ที่ผิวมีรอยข้อปล้องชัดเจน ออกรากจากเหง้าหลักเป็นเส้นกลมยาว เหง้าใต้ดิน มีกลิ่นหอม

ผงปวกหาด เตรียมได้จากแก่นมะหาดสับเป็นชิ้นเล็ก ๆ ต้มเคี่ยวกับน้ำจนเกิดฟอง ช้อนฟอง ใส่ในผ้าขาวบาง ทำให้สะเด็ดน้ำ แล้วนำมาตากให้แห้ง

รากกลมโต สีขาว สีขาวนวล รากที่มีอายุหลายปีจะมีความยาวมาก อาจยาวมากกว่า 2 เมตร รากมีรสขม เบื่อเมาเล็กน้อย

มีรากแก้วขนาดใหญ่เพียงรากเดียว รากยาว สีขาวนวล รากที่มีอายุหลายปีจะมีความยาวมาก อาจยาวมากกว่า 2 เมตร รากมีรสขม เบื่อเมาเล็กน้อย